ĐƠN VỊ ĐO LƯỜNG VÀ ĐƠN VỊ ĐO LƯỜNG VIỆT NAM
(Theo Nghị định quy định về đơn vị đo lư
Các đơn vị đo lường chính thức thuộc hệ đơn vị SI. Các đơn vị dẫn xuất. Các đơn vị đo lường chính thức ngoài hệ đơn vị SI theo thông lệ quốc tế. Các đơn vị đo lường chuyên ngành đặc biệt. Giá trỊ chuyển đổi của một số đơn vị đo lường thông dụng khác theo đơn vị đo lường chính thức.
Các đơn vị đo lường chính thức thuộc hệ đơn vị SI
(The International System of Units)
(The International System of Units)
TT
|
Đại lượng
|
Tên đơn vị
|
Ký hiệu đơn vị
|
1
|
độ dài
|
mét
|
m
|
2
|
khối lượng
|
kilôgam
|
kg
|
3
|
thời gian
|
giây
|
s
|
4
|
cường độ dòng điện
|
ampe
|
A
|
5
|
nhiệt độ nhiệt động học
|
kenvin
|
K
|
6
|
lượng vật chất
|
mol
|
mol
|
7
|
cường độ sáng
|
candela
|
cd
|
Các đơn vị dẫn xuất
TT
|
Đại lượng
|
Đơn vị
|
Thể hiện theo đơn vị cơ bản thuộc hệ
đơn vị SI | |
Tên
|
Ký hiệu
| |||
1. Đơn vị không gian, thời gian và hiện tượng tuần hoàn
| ||||
1.1
|
góc phẳng (góc)
|
radian
|
rad
|
m/m
|
1.2
|
góc khối
|
steradian
|
sr
|
m2/m2
|
1.3
|
diện tích
|
mét vuông
|
m2
|
m.m
|
1.4
|
thể tích (dung tích)
|
mét khối
|
m3
|
m.m.m
|
1.5
|
tần số
|
héc
|
Hz
|
s-1
|
1.6
|
vận tốc góc
|
radian
trên giây
|
rad/s
|
s-1
|
1.7
|
gia tốc góc
|
radian trên giây bình phương
|
rad/s2
|
s-2
|
1.8
|
vận tốc
|
mét trên giây
|
m/s
|
m.s-1
|
1.9
|
gia tốc
|
mét trên giây bình phương
|
m/s2
|
m.s-2
|
2. Đơn vị cơ
| ||||
2.1
|
khối lượng theo chiều dài (mật độ dài)
|
kilôgam
trên mét
|
kg/m
|
kg.m-1
|
2.2
|
khối lượng theo bề mặt (mật độ mặt)
|
kilôgam
trên mét vuông
|
kg/m2
|
kg.m-2
|
2.3
|
khối lượng riêng (mật độ)
|
kilôgam
trên mét khối
|
kg/m3
|
kg.m-3
|
2.4
|
lực
|
niutơn
|
N
|
m.kg.s-2
|
2.5
|
mômen lực
|
niutơn mét
|
N.m
|
m2.kg.s-2
|
2.6
|
áp suất, ứng suất
|
pascan
|
Pa
|
m-1.kg.s-2
|
2.7
|
độ nhớt động lực
|
pascan giây
|
Pa.s
|
m-1.kg.s-1
|
2.8
|
độ nhớt động học
|
mét vuông
trên giây
|
m2/s
|
m2.s-1
|
2.9
|
công, năng lượng
|
jun
|
J
|
m2.kg.s-2
|
2.10
|
công suất
|
oát
|
W
|
m2.kg.s-3
|
2.11
|
lưu lượng thể tích
|
mét khối
trên giây
|
m3/s
|
m3.s-1
|
2.12
|
lưu lượng khối lượng
|
kilôgam
trên giây
|
kg/s
|
kg.s-1
|
3. Đơn vị nhiệt
| ||||
3.1
|
nhiệt độ Celsius
|
độ Celsius
|
oC
|
t = T - T0; trong đó t là nhiệt độ Celcius, T là nhiệt độ nhiệt động học và T0 =273,15.
|
3.2
|
nhiệt lượng
|
jun
|
J
|
m2.kg.s-2
|
3.3
|
nhiệt lượng riêng
|
jun trên kilôgam
|
J/kg
|
m2.s-2
|
3.4
|
nhiệt dung
|
jun trên kenvin
|
J/K
|
m2.kg.s-2.K-1
|
3.5
|
nhiệt dung khối (nhiệt dung riêng)
|
jun trên kilôgam kenvin
|
J/(kg.K)
|
m2.s-2.K-1
|
3.6
|
thông lượng nhiệt
|
oát
|
W
|
m2.kg.s-3
|
3.7
|
thông lượng nhiệt bề mặt (mật độ thông lượng nhiệt)
|
oát trên
mét vuông
|
W/m2
|
kg.s-3
|
3.8
|
hệ số truyền nhiệt
|
oát trên mét vuông kenvin
|
W/(m2.K)
|
kg.s-3.K-1
|
3.9
|
độ dẫn nhiệt (hệ số dẫn nhiệt)
|
oát trên
mét kenvin
|
W/(m.K)
|
m.kg.s-3.K-1
|
3.10
|
độ khuyếch tán nhiệt
|
mét vuông
trên giây
|
m2/s
|
m2.s-1
|
4. Đơn vị điện và từ
| ||||
4.1
|
điện lượng (điện tích)
|
culông
|
C
|
s.A
|
4.2
|
điện thế, hiệu điện thế (điện áp), sức điện động
|
vôn
|
V
|
m2.kg.s-3.A-1
|
4.3
|
cường độ điện trường
|
vôn trên mét
|
V/m
|
m.kg.s-3.A-1
|
4.4
|
điện trở
|
ôm
|
W
|
m2.kg.s-3.A-2
|
4.5
|
điện dẫn (độ dẫn điện)
|
simen
|
S
|
m-2.kg-1.s3.A2
|
4.6
|
thông lượng điện (thông lượng điện dịch)
|
culông
|
C
|
s.A
|
4.7
|
mật độ thông lượng điện (điện dịch)
|
culông trên
mét vuông
|
C/m2
|
m-2.s.A
|
4.8
|
công, năng lượng
|
jun
|
J
|
m2.kg.s-2
|
4.9
|
cường độ từ trường
|
ampe trên mét
|
A/m
|
m-1.A
|
4.10
|
điện dung
|
fara
|
F
|
m-2.kg-1.s4.A2
|
4.11
|
độ tự cảm
|
henry
|
H
|
m2.kg.s-2.A-2
|
4.12
|
từ thông
|
vebe
|
Wb
|
m2.kg.s-2.A-1
|
4.13
|
mật độ từ thông, cảm ứng từ
|
tesla
|
T
|
kg.s-2.A-1
|
4.14
|
suất từ động
|
ampe
|
A
|
A
|
4.15
|
công suất tác dụng (công suất)
|
oát
|
W
|
m2.kg.s-3
|
4.16
|
công suất biểu kiến
|
vôn ampe
|
V.A
|
m2.kg.s-3
|
4.17
|
công suất kháng
|
var
|
var
|
m2.kg.s-3
|
5. Đơn vị ánh sáng và bức xạ điện từ có liên quan
| ||||
5.1
|
năng lượng bức xạ
|
jun
|
J
|
m2.kg.s-2
|
5.2
|
công suất bức xạ (thông lượng bức xạ)
|
oát
|
W
|
m2.kg.s-3
|
5.3
|
cường độ bức xạ
|
oát trên steradian
|
W/sr
|
m2.kg.s-3
|
5.4
|
độ chói năng lượng
|
oát trên steradian mét vuông
|
W/(sr.m2)
|
kg.s-3
|
5.5
|
năng suất bức xạ
|
oát trên
mét vuông
|
W/m2
|
kg.s-3
|
5.6
|
độ rọi năng lượng
|
oát trên
mét vuông
|
W/m2
|
kg.s-3
|
5.7
|
độ chói
|
candela trên
mét vuông
|
cd/m2
|
m-2.cd
|
5.8
|
quang thông
|
lumen
|
lm
|
cd
|
5.9
|
lượng sáng
|
lumen giây
|
lm.s
|
cd.s
|
5.10
|
năng suất phát sáng (độ trưng)
|
lumen trên
mét vuông
|
lm/m2
|
m-2.cd
|
5.11
|
độ rọi
|
lux
|
lx
|
m-2.cd
|
5.12
|
lượng rọi
|
lux giây
|
lx.s
|
m-2.cd.s
|
5.13
|
độ tụ (quang lực)
|
điôp®
|
điôp
|
m-1
|
6. Đơn vị âm
| ||||
6.1
|
tần số âm
|
héc
|
Hz
|
s-1
|
6.2
|
áp suất âm
|
pascan
|
Pa
|
m-1.kg.s-2
|
6.3
|
vận tốc truyền âm
|
mét trên giây
|
m/s
|
m.s-1
|
6.4
|
mật độ năng lượng âm
|
jun trên
mét khối
|
J/m3
|
m-1.kg.s-2
|
6.5
|
công suất âm
|
oát
|
W
|
m2.kg.s-3
|
6.6
|
cường độ âm
|
oát trên
mét vuông
|
W/m2
|
kg.s-3
|
6.7
|
trở kháng âm (sức cản âm học)
|
pascan giây
trên mét khối
|
Pa.s/m3
|
m-4.kg.s-1
|
6.8
|
trở kháng cơ (sức cản cơ học)
|
niutơn giây
trên mét
|
N.s/m
|
kg.s-1
|
7. Đơn vị hoá lý và vật lý phân tử
| ||||
7.1
|
nguyên tử khối
|
kilôgam
|
kg
|
kg
|
7.2
|
phân tử khối
|
kilôgam
|
kg
|
kg
|
7.3
|
nồng độ mol
|
mol trên
mét khối
|
mol/m3
|
m-3.mol
|
7.4
|
hoá thế
|
jun trên mol
|
J/mol
|
m2.kg.s-2.mol-1
|
7.5
|
hoạt độ xúc tác
|
katal
|
kat
|
s-1.mol
|
8. Đơn vị bức xạ ion hoá
| ||||
8.1
|
độ phóng xạ (hoạt độ)
|
becơren
|
Bq
|
s-1
|
8.2
|
liều hấp thụ, kerma
|
gray
|
Gy
|
m2.s-2
|
8.3
|
liều tương đương
|
sivơ
|
Sv
|
m2.s-2
|
8.4
|
liều chiếu
|
culông trên kilôgam
|
C/kg
|
kg-1.s.A
|
Các đơn vị đo lường chính thức ngoài hệ đơn vị SI theo thông lệ quốc tế
Các đơn vị đo lường chuyên ngành đặc biệt
TT
|
Đại lượng
|
Đơn vị đo lường chuyên ngành đặc biệt
|
Giá trị
|
Mục đích
sử dụng
| ||
Tên
|
Ký hiệu
|
Một (01) đơn vị đo lường chuyên ngành đặc biệt
|
Chuyển đổi theo đơn vị đo lường thuộc hệ đơn vị SI
| |||
1
|
diện tích
|
hécta
|
ha
|
1 ha
|
10 000 m2
|
Chỉ dùng trong đo diện tích ruộng đất.
|
barn
|
b
|
1 b
|
10-28 m2
|
Chỉ dùng trong vật lý hạt nhân và nguyên tử
| ||
2
|
tần số
|
vòng
trên giây
|
r/s
|
1 r/s
|
1 Hz
|
Chỉ dùng trong đo tần số các chuyển động quay.
|
vòng
trên phút
|
r/min
|
1 r/min
|
1/60 Hz
|
Chỉ dùng trong đo tần số các chuyển động quay.
| ||
3
|
huyết áp
|
milimét thuỷ ngân
|
mmHg
|
1 mmHg
|
133,322 Pa
|
Chỉ dùng trong đo huyết áp
|
4
|
nhiệt lượng
|
calo
|
cal
|
1 cal
|
4,186 8 J
|
Chỉ dùng trong lĩnh vực thực phẩm
|
5
|
khối lượng
|
carat
|
ct
|
1 ct
|
0,2 g
|
Chỉ dùng đo, thể hiện khối lượng đá quý, ngọc trai
|
GIÁ TRỊ CHUYỂN ĐỔI CỦA MỘT SỐ ĐƠN VỊ ĐO LƯỜNG THÔNG DỤNG KHÁC
THEO ĐƠN VỊ ĐO LƯỜNG CHÍNH THỨC
THEO ĐƠN VỊ ĐO LƯỜNG CHÍNH THỨC
(Ban hành kèm theo Nghị định số 134/2007/NĐ-CP
ngày 15 tháng 8 năm 2007 của Chính phủ - PHỤ LỤC I)
ngày 15 tháng 8 năm 2007 của Chính phủ - PHỤ LỤC I)
Trình bày đơn vỊ đo lường chính thức
(Ban hành kèm theo Nghị định số 134/2007/NĐ-CP
ngày 15 tháng 8 năm 2007 của Chính phủ - PHỤ LỤC II)
ngày 15 tháng 8 năm 2007 của Chính phủ - PHỤ LỤC II)
Các đơn vị đo lường chính thức phải được trình bày, thể hiện theo đúng các quy định sau:
1. Tên gọi, ký hiệu trong một đơn vị phải được trình bày cùng một kiểu giống nhau (cùng là tên của đơn vị hoặc cùng là ký hiệu của đơn vị).
Ví dụ: kilômét /giờ hoặc km /h (không được viết: kilômét /h hoặc km /giờ).
2. Tên đơn vị phải viết bằng chữ thường, kiểu thẳng đứng, không viết hoa ký tự đầu tiên kể cả tên đơn vị xuất xứ từ một tên riêng, trừ nhiệt độ Celsius.
Ví dụ: mét, giây, ampe, kenvin, pascan...
3. Ký hiệu đơn vị phải viết bằng chữ thường, kiểu thẳng đứng, trừ đơn vị lít (L).
Ví dụ: m, s...
Trường hợp tên đơn vị xuất xứ từ một tên riêng thì ký tự đầu tiên trong ký hiệu đơn vị phải viết hoa.
Ví dụ: A, K, Pa...
4. Không được thêm vào ký hiệu đơn vị đo lường chính thức yếu tố phụ hoặc ký hiệu khác.
Ví dụ: không được sử dụng We là ký hiệu đơn vị công suất điện năng thay cho ký hiệu quy định là W.
5. Khi trình bày đơn vị dưới dạng phép nhân của hai hay nhiều ký hiệu đơn vị phải sử dụng dấu chấm (.).
Ví dụ: đơn vị công suất điện trở là mét kenvin trên oát phải viết: m.K/W (với m là ký hiệu của mét) để phân biệt với milikenvin trên oát: mK/W (với m là ký hiệu mili của tiền tố SI)
6. Khi trình bày đơn vị dưới dạng phép chia được dùng gạch ngang (-),gạch chéo g (/)hoặc lũy thừa âm. h
Ví dụ: mét trên giây, ký hiệu là , hoặc m /s hoặc m.s -1.
Riêng trường hợp sau dấu gạch chéo có hai hay nhiều ký hiệu đơn vị thì phải để các đơn vị này trong dấu ngoặc đơn hoặc chuyển đổi qua tích của lũy thừa âm.
Ví dụ: J/(kg.K); m.kg/(s3.A) hoặc J.kg -1.K-1; m.kg.S-3.A-1.
7. Khi thể hiện giá trị đại lượng theo đơn vị đo phải ghi đầy đủ cả phần trị số và phần đơn vị đo. Giữa hai thành phần này phải cách nhau một ký tự trống.
Ví dụ: 22 m (không được viết: 22m hoặc 22 m).
Chú ý 1: Khi trình bày ký hiệu đơn vị nhiệt độ bằng độ Celsius, không được có khoảng trống giữa ký hiệu độ (o) và ký hiệu Celsius (C).
Ví dụ: 15 oC (không được viết: 15oC hoặc 15 o C).
Chú ý 2: Khi trình bày ký hiệu đơn vị góc phẳng là o (độ); ¢ (phút); ¢¢ (giây), không được có khoảng trống giữa các giá trị đại lượng và ký hiệu độ (o); (¢); (¢¢).
Ví dụ: 15o20¢30¢¢ (không được viết: 15 o20 ¢30 ¢¢ hoặc 15 o 20 ¢ 30 ¢¢).
Chú ý 3: Khi thể hiện giá trị đại lượng bằng các phép tính phải ghi ký hiệu đơn vị đi kèm theo từng trị số hoặc sau dấu ngoặc đơn ghi chung cho phần trị số của phép tính.
Ví dụ: 12 m - 10 m = 2 m hoặc (12-10) m (không được viết: 12 m - 10 = 2 m hay 12 - 10 m = 2 m).
12 m x 12 m x12 m hoặc (12 x 12 x 12) m (không được viết: 12 x 12 x 12 m)
23 oC ± 2 oC hoặc (23 ± 2) oC (không được viết: 23 ± 2 oC hoặc 23 oC ± 2)
Chú ý 4: Khi biểu thị dấu thập phân của giá trị đại lượng phải sử dụng dấu phẩy (,)không được viết dấu chấm k (.)
Ví dụ: 245,12 mm (không được viết: 245.12 mm)./.
Nghị định số 134/2007/NĐ-CP
No comments:
Post a Comment